ترمینال کالا عمومی
پایانهای مجهز به جرثقيل های معمولی كه انواع کالاهای مناسب براي حمل با این جرثقيل ها را تخلیه و بارگیری میکند. این کالاها شامل انواع بستهها،گونی ها، تختهها یا کانتینرها هستند. در اين نوع پايانه، نسبت کانتینرهاي تخليه و بارگيري شده كمتر از سایر کالاهاست؛ زیرا در غیر این صورت، بندر به پایانه کانتینري مجزا نیاز خواهد داشت.
جانمایی مرسوم یک بندر حمل کالای عمومی با 3 اسکله
- پایانه کانتینری
محلي که کانتینرهای محتوی کالا در آن تخلیه و بارگیری میشوند تا به وسيله کامیون یا قطار به سایر نقاط حمل شوند. پایانه کانتینري اغلب بخشی از بندري بزرگ است و باید به تجهیزات و امکانات خاصی برای تخلیه، بارگیری و حمل کانتینرها مجهز باشد. پایانه کانتینري باید دارای محوطه بزرگی برای انبار کانتینرها باشد.
یک پایانة کانتینر
پایانههای کانتینري بزرگ در كنار بنادر اصلی قرار دارند. بزرگترین پایانه کانتینري اروپا، در بندر رتردام واقع است.
- پایانه تخلیه و بارگیری خودرو
پایانهای که در آن کشتی ها به صورت عمود بر اسکله پهلو میگیرند تـا در سینه یا پاشنه آنها بـاز و امکـان تخلیـه یا بارگیری خـودروهـا فراهم شود. این پایانه باید به تجهیزات خاصی برای تخلیه، بارگیری و حمل خودروها مجهز باشد.
- پایانه کالاهای فله
محلي که در آن کالاهای فله مایع یا خشک بدون بستهبندی، تخلیه یا بارگیری میشوند. اين پایانه اغلب به دستگاه های پمپزني
- پایانه چندمنظوره
پایانهای که در آن عملیات مربوط به چند نوع پایانه، مانند کالاهای عمومی، کالاهای فله و کانتینري، انجام میشود. اين نوع پايانه به نحوي طراحي شده است كه تمامي عملكردهاي پايانههاي تكمنظوره را دارا باشد.
جانمایی یک بندر بزرگ چندمنظوره
1- پایانه کالای عمومی 2- پایانه کانتینري 3- پایانه مسافری 4- اسکله نفتی 5- بندر صیادی 6- اسلکه مواد فله 7- ناحیه تعمیر کشتی 8- ناحیه لنگراندازی 9- دایره مانور کشتی 10- کشتیبند 11- موجشکن 12- اسکله شناور یدککش 13- خط ساحل
خطوط لوله و جرثقيل های چنگکدار مجهز است. همچنين پایانه كالاهاي فله دارای اسکلههای بزرگ و باراندازهايی وسیع است.
- پایانه مواد نفتی و گاز مایع
محلي که در آن مواد نفتی و گاز مایع تخلیه و بارگیری میشود. پایانه نفتی، اغلب به ایستگاه های پمپزني، خطوط لوله و سایر تسهیلات لازم برای تخلیه و بارگیری تانکرهای نفتکش مجهز است. بنادر ویژه مواد نفتی و گاز مایع، باید به گونهای ساخته شوند که کشتی های بزرگ بتوانند به آسانی به آن وارد شوند و قدرت مانور لازم را در حوضچه آن داشته باشند.
ایمنی کشتیها نيز، بايد در این بنادر به طور کامل تأمین شود تا در صورت بروز هر گونه حادثه، مانند آتشسوزی، امکان خروج آنها از بندر وجود داشته باشد.
پایانه نفتی
- پایانه دور از ساحل
تقاضاهای روزافزون جهانی برای انرژی و مواد خام، ضرورت ساخت تسهیلاتی برای پهلوگیری شناورهای بزرگ با آبخور عمیق را ایجاب میکند. ساخت بنادر در آبهای عميق بسیار پرهزینه است؛
بنابراین برای اجتناب از این سرمایهگذاری هنگفت از پایانههای دور از ساحل استفاده ميشود. البته این پایانهها، در مقابل بارهای محیطی، مانند امواج و جریانها، بیحفاظ هستند. پایانههای دور از ساحل را میتوان به صورت شناور نیز ساخت.
پایانة درو از ساحل شناور مواد نفتی
- پایانه مسافری
بندری که برای سوار و پیاده کردن مسافران به شناورها و جابهجايي آنها از طریق دریا استفاده میشود. گاه از فرابر برای جابهجايي مسافران بهره برداری میشود. اندازه فرابر ممکن است به فراخور محل تردد کوچک یا بزرگ باشد.
فرابر مسافری
گاه، از فرابر برای حمل خودروهای مسافران نیز استفاده میشود.
این وسیله، در برخی شهرهای بزرگ جهان، مانند سیدنی در استرالیا، بخشی از سيستم حملونقل درونشهری را تشکیل میدهد.
بنادر مسافری، از نظر آمد و شد مسافران به انواع ذيل تقسیم میشوند:
- بنادر خاص مسافرت های طولانی
- بنادر توقف کوتاه
- بنادر تأمین نیازهای کشتی، مانند آب و سوخت
بندر مسافری، به گونهای ساخته ميشود که کشتیها با سرعت و به سهولت بتوانند به آن وارد یا از آن خـارج شوند و برای توقف در کنـار اسکله محتـاج به انجام حرکات دشوار نباشند. اين نوع بندر، به تأسیسات مربوط به تعمیر و تأمین نیازهای کشتی نيز مجهز است.